Itsasgizona

Euskal itsasgizonak egindako balentria aintzatesteko modua izan zen hori. Sanlucar de Barramedara  iritsi zen 1522ko irailaren 6an, Victoria naoan, itsasoratu zenetik hiru urtera. 

Hain zuzen ere Elkano lehenengoa izan zen. Baina nor  zen benetan?

Juan Sebastian Getarian jaio zen, Gipuzkoako kostan, aurkikuntzen garaiko lehenengo urteetan, 1447an hain juxtu.  

Berari buruz hitz egiten duten lehenengo dokumentuak Sevillako Kontratazio Etxekoak dira.  Magallanesen espedizioari dagozkion prestatze-lanen inguruko kontabilitate-oharrak dira, 1519koak, Juan Sebastianek 32 urte izango zituen gutxi gorabehera. Getariako herritarra dela dio, eta bere gurasoak zein diren ere berri ematen du.

 Bere aita Domingo Sebastian Elkano izan zen (gaztelaniazko grafiaz berdin idazten da “del Cano”, “Cano” edo “de Elcano”).

Bere ama Catalina del Puerto zen, familiaren  bilakaeran garrantzi handia izan zuen pertsonaia. Getariako 1500. urteko erroldan ikus daitekeenez, familiak bazuen nolabaiteko posizio ekonomikoa, zenbait sustrai-ondasun zituztela ageri baita. Itsasoarekin lotura handia zuen familia zen, izan ere semeetatik lau, horien artean Juan Sebastian, itsasgizonak ziren, eta gutxienez arrebetako bat itsasgizon batekin ezkondu zen.

Garai hartan itsasontzietan bi buruzagi izan ohi ziren: kapitaina eta maestrea.

Kapitainak, gehienetan, ohorezko edo konfiantzazko kargu politikoa izaten zuen, gehienetan ez zuen jakinduria handirik izaten itsasoko gaietan, eta, funtsean, zeregin militarra izaten zuen.  Maestrea itsasontziko bigarren buruzagia izaten zen, tripulazioaren buruzagia, ontziko administratzailea eta kapitainaren ordezkoa agintean. Elkano Concepcion ontziko maestre gisa itsasoratu zen, espedizio hartan parte hartu zuen bost itsasontzietako bat. 

Munduaren inguruko lehen bira eman eta gero, Carlos V.ak ontzat eman zuen espedizio berri bat antolatzeko beharra. Espedizio hori García Jofre de Loaysa-ren agindupean itsasoratu zen, 1525eko uztailaren 24an, Coruñan. Elkano bera bigarren buruzagi eta pilotu nagusi bezala itsasoratu zen. Berarekin hainbat senide, lagun, herritar eta ezagun asko itsasoratu ziren, besteak beste, bere anaia Anton Martin, Ochoa Martin eta Martin Pérez, bere koinatu Santiago Gebara eta bere bi iloba Martin Anton eta Esteban Mutio. Guztiak hil ziren zorigaitzeko espedizio hartan. Juan Sebastian Elkano bera, 1526ko abuztuaren 6an, Ozeano Pazifikoaren erdian hil zen.